روند و پیش بینی روزنامه نگاری نوین در دوران پساکرونا
شاید پیش از این قابل باور نبود که یک ویروس نامرئی بتواند سبک زندگی مردم جهان را به کلی تغییر دهد. رسانه یکی از مشاغلی بود که شوک ناشی از شیوع ویروس کرونا تاثیری شگرف بر آن گذاشت. شوکی که اکثر تحریریه های پرجنب و جوش خبرگزاری‌ها و روزنامه ها را به یکباره به دورکاری رساند و خبرنگاران و روزنامه نگاران فعال را نسبت به قبل یکجانشین کرد. یکجا نشینی که با روحیه خبرنگاران چندان سازگار نبود. حالا اتاق‌ها و سالن های پذیرایی و حتی اشپزخانه‌ها به تحریریه هایی تک نفره تبدیل شده بودند که می توان تصور کرد برای بستن یک روزنامه و انتشار یک خبر در خبرگزاری هماهنگی از این تحریریه های تک نفره چه فشار طاقت فرسایی را به روزنامه نگاران و خبرنگاران تا به حال متحمل کرده است.
کارشناسان معتقدند خواه ناخواه اثرات این تغییرات همراه با کاتالیزوری چون تغییرات دیجیتالی به حدی است که حتی با شکست قرنطینه ها در سطح جهان نیز رد پای این شوک باقی خواهد ماند و جهان و جهانیان احتمالا به روال قبل از پاندمی برنخواهند گشت و یا واقع بینانه تر در سطح رسانه اینگونه خواهد بود. کرونا را می توان تسریع گر پایان روزنامه نگاری سنتی خواند؛ از همان روزهای ابتدایی پاندمی کویید 19 بود که بی رغبتی بیش از پیش به تورق نشرهای کاغذی توسط مخاطبان به دلیل انتقال ویروس، جبر دیجیتالی شدن به نشرهای کاغذی بیش از پیش تحمیل شد. اگرچه این نکته را نمی توان مغفول انگاشت که همچنان مخاطبینی هستند که از عطر سرب روی کاغذ کاهی مست می شوند و تا این عطر به مشامشان نرسند شوق خواندن به جانشان نفوذ نمی کند. از این قشر از مخاطبین وفادار به مطالعه مکتوبات که بگذریم، بی تردید، واقعیت به ویژه با وجود کرونا چیز دیگری بود. با اینحال برآوردهای جهانی نشان می دهد که حال ناخوش و بدن نحیف روزنامه نگاری و اهالی رسانه ها به ویژه چاپی که با وجود کرونا نیز ناخوش‌تر شد، در سال پیش رو نیز همچنان ناخوش باشد و مسیر جدالشان با دنیا همچنان صعب! اگرچه اعتماد مخاطب نسبت به اخبار مندرج در رسانه های رسمی مکتوب افزایش یافته است.
رسانه و اهالی‌اش با چه تغییراتی مواجه خواهند بود؟
در شرایط وجود همه گیری، بی تردید بار مسئولیت رسانه ها برای مداخله در مورد محتوای مضر، فیک و غیرقابل اعتماد و برجسته سازی و رساندن اطلاعات درست به مخاطب افزایش یافته است. در این راستا ضرورت خبرنگاری تحقیقی و اصرار به شفافیت نیز افزایش می یابد. از این رو عطش تماس های رو در رو بعد از بیش از یکسال و چندین ماه کرونا در روزنامه نگاران و خبرنگاران به نظر در سال پیش رو افزایش می یابد. همانگونه که از آغاز سال نیز شاهد برگزاری رویدادهای حضوری مختلف به عناوین گوناگون بوده ایم. از این رو روزنامه نگاران نیز بیش از پیش از دفاتر خارج خواهند شد.
از سوی دیگر با پیشرفت فناوری و بروز و ظهور پلتفرم های گوناگون و سوق یافتن روزنامه نگاری به سمت اشتراک صوت و تصویر، قیمت استعدادها و به عبارتی درجه اول های این حرفه نیز افزایش می یابد؛ اگرچه این موضوع در حال حاضر به یکی از دغدغه های کارشناسان حوزه رسانه تبدیل شده چرا که خواه ناخواه اختلاف دستمزد میان ستاره ها و معمولی ها جو تحریریه ها را پرتنش خواهد کرد.
بی تردید صدا همچنان با نوآوری قوی در محتوا و مدل های تجاری، نقطه درخشانی برای رسانه های خبری است. انتظار می رود یا به عبارتی دقیق تر بهتر است، رسانه ها تمرکز فزاینده ای روی پادکست های پولی و پرداخت های پلتفرمی داشته باشند که دامنه گزینه های کسب درآمد را افزایش می دهد. روزنامه نگاری بصری در کنار صوت نیز از دیگر مواردی است که انتظار می رود امسال پیشرفت شگرفی داشته باشد.
ظهور و گسترش پلتفرم های اجتماعی و رسانه های کاربر محور و همچنین ugc های ویدئو محور آنلاین چون یوتیوب و اینستاگرام، یکی از مواردی است که پژوهش های شاخص جهانی چون پژوهش های معتبر دانشگاه «اکسفورد» از آن به عنوان «مرکز اصلی نگرانی در مورد اطلاعات غلط» نام می برد و تأکید دارد یکی از دغدغه آفرینان برای روزنامه نگاران و اهالی رسانه در سال 2021 خواهند بود.
اخبار پژوهش های جهانی نیز از استفاده بیش از پیش هوش مصنوعی در روزنامه نگاری نوین آینده خبر می دهد. عرضه 5G در سراسر جهان همراه با افزایش دستگاه های جدید از جمله پوشیدنی ها و عینک های هوشمند سرعت می گیرد. همه اینها نشان می دهد ناشران باید برای آینده ای آماده شوند که شامل انتقال محتوا و مارک ها در دستگاه های بیشتر و کانال های توزیع است.
نگاه مدیران رسانه های کشورهای مختلف جهان به حال و آینده رسانه
موسسه رویترز، تحت نظارت دانشگاه آکسفورد، اخیرا پژوهشی با عنوان «روندها و پیش بینی های روزنامه نگاری، رسانه ها و فناوری در سال2021» منتشر کرده است. این پژوهش حاصل داده های نظرسنجی از 234 رسانه ای ارشد در 43 کشور جهان است.
بر اساس این پژوهش سه چهارم (76درصد) از نمونه آماری پژوهش که شامل مدیران عامل، سردبیران، خبرنگاران ارشد، و روسای شرکتهای مطرح دیجیتالی جهان هستند، تأکید کرده اند، که کویید-19 برنامه های آنها برای پیشرفت دیجیتالی مجموعه هایشان را تسریع کرده است. این افراد همچنین اشاره داشتند که برخی دیگر از برنامه های تغییر کرده آنها شامل شیوه کار (دورکاری)، قالب، تغییر سریعتر به مدل های تجاری متمرکز بر خواننده و نحوه تفکر شرکتهای رسانه ای در مورد نوآوری می شود.
موسسه رویترز، تحت نظارت دانشگاه آکسفورد، اخیرا پژوهشی با عنوان «روندها و پیش بینی های روزنامه نگاری، رسانه ها و فناوری در سال2021» منتشر کرده است. این پژوهش حاصل داده های نظرسنجی از 234 رسانه ای ارشد در 43 کشور جهان است.
به نظر می رسد یکی از محصولات جانبی غیر منتظره همه گیری ، اعتماد مجدد روزنامه نگاران در مورد ارزش محصول آنها بوده است. به رغم چشم انداز تیره و تار اقتصادی، اطمینان به شرکت های رسانه ای به طرز شگفت آوری قوی است (73درصد) ، در حالی که اعتماد به روزنامه نگاری در مقایسه با نظرسنجی سال گذشته از 46 به 53 درصد به طور گسترده ای افزایش یافته است. این به این دلیل است که در طول شیوع ویروس کرونا مردم بیش از پیش اهمیت اطلاعات موثق را درک نموده اند. این جلب اعتماد مخاطب به گونه است که پژوهش دانشگاه اکسفورد از دوران کرونا به عنوان «رنسانس اخبار» نام می برد. این اعتبار در حالیست که همزمان رسانه های غیررسمی نیز رشد و گسترش بی سابقه ای یافتند. اگرچه در این میان ناگفته پیداست رسانه های رسمی که با سرعت بیشتری توانستند خود را با شرایط جدید تطبیق داده، به روز نمایند و از ابزار نوین برای انتقال اطلاعات خود استفاده نمایند در جلب مخاطب از اولویت بیشتری برخوردار بودند و هستند.
در همین راستا رسانه هایی که از قبل روی تربیت نیروهای متخصص متمرکز بودند در بهترین موقعیت برای افزایش شهرت به واسطه کرونا قرار داشتند. با این وصف اکثر مسئولین ارشد رسانه در جهان (68 درصد) در این نمونه اماری تاکید کردند اطلاعات غیرقابل اعتماد در مورد ویروس کرونا و سایر موضوعاتی که از طریق شبکه های اجتماعی منتشر می شود، به جای تضعیف آن رسانه، به تقویت موقعیت روزنامه نگاری کمک کرده است . 22 درصد نیز معتقدند هیچ تاثیر مثبت و منفی بر رسانه آنها نداشته است و تنها 7 درصد معتقدند اخبار غیرقابل اعتماد غیررسمی به اعتبار رسانه های رسمی اسیب زده است.
هدایت به سمت اشتراک های دیجیتالی نیز جزو مواردی است که این 76 درصد جامعه آماری به آن به عنوان یکی از ارکان مهم تجرات الکترونیک خود اشاره کرده اند. این اولویت درحالیست که در سال 2018، این مسئله جزو اولویت های اخر آنها بوده و تمرکز بیشتر بر تبلیغات محیطی را مدنظر داشتند.
نکته قابل توجه اینکه تنها 53 درصد از روزنامه نگاران شرکت کننده در این پژوهش تأکید کرده اند که به آینده شغلی خود اطمینان دارند. در حالیکه 73 درصد شاغلین در شرکت های دیجیتالی به آینده شغلی خود اطمینان دارند. نگرانی های مربوط به رشد اطلاعات غلط و فیک نیوزها، حمله به روزنامه نگاران و تداوم مشکلات مالی نشریات از جمله دلایل روزنامه نگاران برای این بی اعتمادی نسبت به آینده ذکر شده است.
مفاهیم سنتی بی طرفی و عینیت روزنامه نگاری در عصر دوقطبی شدن بیشتر سیاسی و اجتماعی تحت فشار قرار می گیرند – با این که رسانه های جزئی بیشتری امسال راه اندازی می شوند. با وجود این ، اکثریت قریب به اتفاق جامعه آماری پژوهش رویترز (88 درصد) می گویند در حال حاضر مفهوم بی طرفی بیش از هر زمان دیگری برای اهالی رسانه اهمیت دارد. در عین حال ، تقریبا نیمی (48 درصد) معتقد هستند که برخی از مسائل سیاسی و اجتماعی وجود دارد که بی طرف بودن در آن برای یک خبرنگار یا روزنامه نگار بی معنی است.
ایجاد یک فرهنگ نوآورانه یکی از دغدغه های اصلی بسیاری از اهالی رسانه است. اما به نظر می رسد بهترین ایده ها همیشه از بالا نمی آیند. بر اساس نظرسنجی مشترک رویترز و دانشگاه آکسفورد، به ویژه در خصوص مسائل دیجیتالی 74 درصد معتقدند بینش مخاطبین و داده ها موثر است. 68 درصد تیم های چند رشته ای و و 48 درصد یادگیری از سایر شرکت های رسانه ای را بهترین راه برای ایجاد ایده های جدید می دانند و تنها 26 درصد معتقدند که این ایده های نو از رهبران عالی رسانه ها ناشی می شود.
یافته های پژوهش مشترک موسسه روزیترز و داشنگاه آکسفورد حاکی از آن است که شرکت های رسانه ای روی هوش مصنوعی به عنوان راهی برای ارائه تجربیات شخصی تر و بهبود کارایی تولید متمرکز هستند. بیش از دو سوم جامعه آماری این پژوهش (69 درصد) پیش بینی کرده اند این فناوری ها بیشترین تأثیر را بر روزنامه نگاری در پنج سال آینده خواهند داشت ، تنها 18 درصد معتقدند اینترنت نسل 5g در روزنامه نگاری 5 سال آینده موثر خواهد بود و 9 درصد نیز دستگاهها و رابط های جدید را شگفتانه 5 سال آینده روزنامه نگاری دانسته اند.
در حال حاضر نیز رسانه های بزرگ استفاده از هوش مصنوعی را در دستور کار خود قرار داده اند. به عنوان نمونه متوان به چت بات بی بی بی سی اشاره کرد؛ بی بی سی یک ابزار چت بات مبتنی بر هوش مصنوعی را آزمایش کرده است تا به سوالات مربوط به ویروس کرونا با استفاده از گزارشات معتبر خود و اطلاعات خلاصه شده از منابع رسمی پاسخ دهد. خبرگزاری رویترز نیز از فناوری گفتار به متن برای افزودن رونوشت های کدگذاری شده به کل آرشیو ویدئوهای تاریخی بهره می برد. عدادی از نشریات از ابزارهای هوش مصنوعی برای نظارت بر مسائل مربوط به سوگیری جنسیتی و نژادی در خروجی و نشان دادن نتایج به ویراستاران استفاده می کنند و…
در حالی که برخی از فناوری های جدید استفاده می کنند، برخی نگران هستند که هوش مصنوعی بتواند شکاف بین شرکت های رسانه ای بزرگ و بقیه رسانه ها را تشدید کند. از این منظر که بسیاری از سازمانهای خبری کوچکتر پولی برای سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه بلندمدت یا پرداخت هزینه دانشمندان داده ندارند و خواه ناخواه در میان رقابت با رسانه های بزرگ عقب خواهند ماند. از این رو بسیاری معتقدند هوش مصنوعی بیش از هر قشر ناشران بزرگ را منتفع خواهد کرد. بر این اساس اکثر پاسخ دهندگان جامعه آماری پژوهش مشترک دانشگاه اکسفورد و موسسه رویترز (65 درصد) نیز معتقدند شرکت های رسانه ای بزرگ بیشترین سود را از هوش مصنوعی خواهند برد.
